Het College van B&W heeft voor de raadsvergadering van 19 juni een voorstel voorbereid waarbij de raad wordt gevraagd de procedure en aantallen gemeentelijke monumenten en beeldbepalende objecten enigszins aan te passen. Het doel hiervan is om nog dit jaar een nieuw gemeentelijk erfgoedbeleid en bijbehorende subsidieverordening te kunnen realiseren. Dit onderwerp wordt eerst besproken tijdens de vergadering van de Commissie Fysiek Domein op dinsdag 30 mei.
Rijkdom
De gemeente Valkenburg aan de Geul heeft een rijk cultureel erfgoed. Dit is deels wel en deels niet beschermd door het Rijk. Om dit erfgoed te behouden en te kunnen ontwikkelen heeft de gemeente in 2021 een inventarisatie laten uitvoeren. Hieruit kwam een lijst van ruim duizend panden, objecten en landschapselementen met erfgoedwaarden naar voren. Vervolgens zijn alle eigenaren aangeschreven. Uit heel veel reacties bleek dat het interieur in veel gevallen was verbouwd en geen of nauwelijks nog erfgoedwaarde had.
Herijking
“We hebben gehoor gegeven aan die reacties van eigenaren en een herijking gedaan onder die duizend objecten. We hebben ons daarbij de vraag gesteld: wat heeft écht cultuurhistorische waarde en is zo exemplarisch dat het object het predicaat monument verdient? We zijn nu tot een lijst gekomen van 50 panden en objecten die we als ‘gemeentelijk monument’ aanduiden. Dat betekent dat zowel het interieur als het exterieur een beschermde status verdient. Daarnaast hebben we 250 objecten bestempeld als ‘beeldbepalend of karakteristiek. Dan gaat het om erfgoedwaarden, die vanaf de openbare weg zichtbaar zijn”, aldus wethouder Wim Weerts.
In gesprek
De gemeente gaat met de eigenaren van de 50 monumenten in gesprek om ze enerzijds te informeren over de gevolgen van de monumentale status en ze anderzijds te begeleiden wanneer ze aanpassingen willen verrichten. Weerts: “We gaan er vanuit dat eigenaren van een monumentaal pand die liefde delen. Anders koop je zo’n pand niet. We hopen ook dat de meesten blij zijn met een status ‘monumentaal’. Een positief effect van de monumentenstatus is dat eigenaren subsidie kunnen krijgen voor de instandhouding.”
Verdere procedure
In 2024 worden ook de 250 betrokkenen van beeldbepalende panden en objecten benaderd. Hiertoe behoren ook o.a. mergelgroeven, kapellen en kalkovens. De gemeente heeft een deskundig bureau ingeschakeld om een aanwijzingsprocedure op te stellen, samen met een erfgoedverordening en een regeling voor erfgoedsubsidie.
Afbeelding kapel in de Fluweelengrot, archief TV Valkenburg